5 sposobów na wykorzystanie długopisów 3D Banach z uczniami ze SPE

Każda osoba, która pracowała z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, wie, że wymaga on od nauczyciela więcej zaangażowania i uwagi. Dotyczy to nie tylko doboru metod i treści, ale też niejednokrotnie zastosowania odpowiednich pomocy dydaktycznych. Niekiedy trudno jest przywołać uwagę ucznia lub wzbudzić w nim zainteresowanie przedmiotem lekcji. W zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności dobieramy metody pracy. Inaczej będziemy pracować z uczniami ze spektrum autyzmu, a inne podejście wybierzemy do dzieci z niepełnosprawnością intelektualną. W dzisiejszych czasach, kiedy do szkół wkraczają nowe technologie, warto i nawet trzeba wykorzystać je na zajęciach z uczniami z SPE. Na lekcjach pojawiają się materiały stworzone przez nauczycieli w cyfrowych narzędziach, uczniowie pracują w popularnych aplikacjach i programach, kodują „bez prądu” i „z prądem”, programują roboty. 

Zakodowane obrazki

Tematem, który na pewno warto zrealizować, bez obaw, że zadanie okaże się zbyt trudne dla dzieci z SPE, są zakodowane obrazki. Zadania te rozwijają procesy poznawcze, w tym: pamięć, uwagę i spostrzeganie, a także kształtują logiczne myślenie i umiejętność kojarzenia. Dodatkowo możemy poćwiczyć z naszymi uczniami rozpoznawanie kolorów oraz utrwalić kształt cyfr i liter. Celem zadania jest pokolorowanie planszy – kratownicy według podanych współrzędnych, którym przypisane są kolory (patrz poniższy obrazek).

Długopisy 3D na zajęciach rewalidacyjnych

To zadanie będzie o wiele ciekawsze, jeśli zrealizujemy je przy pomocy długopisów 3D. Oczywiście zanim rozpoczniemy działanie, warto zadbać o bezpieczeństwo i komfort pracy naszych uczniów, dlatego wskazana jest praca 1:1, czyli nauczyciel – uczeń, np. na zajęciach rewalidacyjnych. Ponadto musimy uwzględnić deficyty naszego ucznia w planowaniu ćwiczeń i zadań. Konieczne jest też stosowanie zasady stopniowania trudności. Jeżeli nasz podopieczny nie miał jeszcze do czynienia z długopisem 3D, musimy go z nim najpierw zapoznać. Omawiamy budowę i działanie urządzenia. Pokazujemy i objaśniamy, czym jest filament i w jaki sposób umieszczamy go w długopisie. Jeżeli posiadamy w zestawie z długopisem 3D silikonowe nakładki na palce, to warto je założyć uczniowi na kciuk i palec wskazujący ręki, która nie będzie trzymać długopisu, a która będzie używana np. do przytrzymania kartki. Zdarza się, że uczniowie przypadkiem dotykają końcówki długopisu, która jest dość ciepła, dlatego warto mieć to na uwadze.

Na początku, przed przystąpieniem do kodowania obrazków, możemy przygotować dla naszego podopiecznego kartę pracy z wydrukowanymi lub narysowanymi prostymi figurami geometrycznymi: kwadratem, trójkątem, kołem.

Najlepsze ćwiczenia na sprawność grafomotoryczną

Jeżeli chcemy, to możemy przy okazji przemycić tu treści z geometrii i powtórzyć z uczniem nazywanie figur oraz określanie ich własności. W zależności od tego, na ile rozwinięta jest u ucznia sprawność grafomotoryczna, nasze figury będą miały stosowną wielkość. Pracę rozpoczynamy od nauki kolorowania figury. Tłumaczymy uczniowi, że najpierw rysujemy obramowanie, a dopiero później zapełniamy obrysy figury filamentem poprzez przesuwanie ręki z długopisem „góra – dół” lub „lewo – prawo”. Schemat powinien w naturalny sposób odpowiadać dziecku ze spektrum autyzmu, które dobrze odnajduje się w powtarzalnych sekwencjach ruchów. Kiedy zauważymy, że uczeń opanował podstawy pracy z długopisem 3D, możemy spróbować przygotować dla niego zakodowany obrazek. 

W internecie znajdziemy wiele gotowych szablonów, ale jeżeli chcemy, żeby dotyczył on wybranego przez nas zagadnienia i był dostosowany do potrzeb naszego ucznia, możemy wykorzystać generator kart pracy. 
Znajdziemy go pod adresem: http://nowoczesnenauczanie.edu.pl/generator1.html. 

Obsługa generatora jest dość prosta. Wybieramy kolor z kolumny po prawej stronie i klikamy na pole kratownicy. Zostaje ono pokolorowane i jednocześnie w tabeli pojawi się kod – współrzędna tego pola. Czynność tę powtarzamy tak długo, dopóki nie uzyskamy oczekiwanego przez nas obrazka. Następnie możemy wybrać przycisk „Drukuj” i gotową kartę pracy przesłać na drukarkę.

Jeżeli dysponujemy tylko drukarką monochromatyczną, to możemy na wydruku obok kodów narysować kolorowe kwadraty, używając flamastrów. Zawsze dobierajmy kolory zgodnie z filamentem, którym dysponujemy. 

Jak rozwinąć umiejętności społeczne dzieci autystycznych

Pracując z dziećmi ze spektrum autyzmu, należy rozwijać umiejętności społeczne. Ważna jest nauka emocji, czyli zachowań w określonych sytuacjach. Dlatego pod naszymi zakodowanymi obrazkami mogą być ukryte buzie przedstawiające różne emocje, np. radość, smutek, zdziwienie itp. Tworząc w generatorze zakodowany obrazek, nie musimy wykorzystywać całej tabelki. Dla niektórych dzieci może być ona zbyt duża, a kratki za małe. Dlatego możemy ograniczyć rysunek do mniejszej liczby pól (np. od litery A do H oraz od liczby 1 do 8) i przygotować kratownicę, np. w programie Word, tak aby była dostosowana do ograniczeń ucznia.

Zakodowane obrazki mogą dotyczyć różnej tematyki i być powiązane z wierszykami czy piosenkami. Może się zdarzyć, że pojawi się problem z łączeniem odczytywania kodów, umiejscawianiem ich na karcie pracy numer oraz kolorowaniem tych pól długopisem 3D. Warto wtedy poprosić ucznia o pokolorowanie obrazka kredkami lub pisakami, a dopiero później wypełnienie go filamentem. 

Anna Skrzypczak-Gniot - nauczycielka matematyki i informatyki w Szkole Podstawowej nr 20 w Poznaniu. Od wielu lat skutecznie wdraża druk 3D na zajęciach lekcyjnych w szkole