Wspieranie rozwoju dziecka
Harmonijny rozwój dziecko to wyzwanie przed którym staje każdy rodzić i nauczyciel. Czy wiesz, że nowo narodzone dziecko ma większą potencjalną inteligencję niż Leonardo da Vinci kiedykolwiek wykorzystał? Do szóstego roku życia mózg kształtuje się w 80% – właśnie wtedy następuje rozwój możliwości intelektualnych.
Aktywność jako czynnik rozwoju dziecka
Większość zdrowych dzieci rodzi się z naturalnym potencjałem do rozwoju. Małe dzieci można nauczyć absolutnie wszystkiego, stosując właściwe oddziaływania. Każde dziecko posiada naturalne pragnienie poznawania świata. Jego ciało, układ nerwowy stają się gotowe do eksplorowania coraz bardziej złożonych aspektów rzeczywistości.
W okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym na pierwszy plan powinna wysuwać się aktywność własna dziecka, która umożliwia mu czynne poznawanie świata. W ten sposób poznaje ono rzeczywistość, aktywnie na nią oddziałując dążąc do harmonijnego rozwoju. Istotne jest podtrzymywanie tej naturalnej, spontanicznej chęci dzieci do eksplorowania i eksperymentowania.
Harmonijny rozwój – kluczowe elementy
- Aby pobudzać i podtrzymywać aktywność dziecka, treści nauczania powinny nieznacznie wykraczać ponad aktualny poziom rozwoju dziecka. Nowością powinny zakłócać równowagę struktur poznawczych, tak, aby wywołać u dzieci motywację do aktywności poznawczej.
- Praca w obszarze gotowości przedszkolnej i szkolnej, wymaga od dorosłego przyzwolenia na samodzielność dziecka.
W warunkach szkolnych ciekawym materiałem do pracy, stymulującym wszystkie funkcje poznawcze, jest interaktywna seria „Harmonijny rozwój”. Dla nauczyciela to fantastyczne narzędzie do pracy, dla dzieci ciekawy i angażujący materiał do zabawy. Zestaw składa się z multimedialnych i tradycyjnych gier i zabaw wspierających wszechstronny rozwój dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym (5-7 lat). Ćwiczenia zawarte w programie aktywizują dzieci i oswajają je z pracą zespołową, przygotowując jednocześnie do nauki.
Zadania pomagają realizować cele wychowania przedszkolnego z podstawy programowej i mogą stanowić uzupełnienie wybranego przez nauczyciela programu nauczania. Wszystkie elementy zestawu wykorzystują metodę nauki przez zabawę umożliwiając dzieciom współdziałanie, eksperymentowanie, twórczą ekspresję i ruch, nie zaniedbując też ćwiczeń samokontroli oraz koncentracji.
Sposobów stymulowania jest tak naprawdę niekończenie wiele, a ponieważ każde dziecko musi zmierzyć się z wyzwaniami, jakie stawia przed nim szkoła, warto zatrzymać się przy umiejętnościach, które niezbędne są do przekroczenia jej progu. To, co umożliwia naukę czytania, pisania, wykonywanie zadań arytmetycznych to percepcja wzrokowa i słuchowa.
Jak pomóc dziecku w ćwiczeniu funkcji wzrokowych?
Oto kilka przykładów ćwiczeń:
- Dobieranie par obrazków, wyrazów, liter (loteryjki, dobieranki, domino),
- Rysowanie za pomocą szablonów,
- Kończenie zaczętych rysunków,
- Odwzorowanie szlaczków,
- Układanie z pamięci,
- Lepienie z plasteliny, układanie liter z drucików kreatywnych,
- Utrwalanie kształtu liter z uwzględnieniem par: n – u, b – d, b – p,
- Alfabet ruchomy,
- Suwaki,
- Zegar sylabowy.
W jaki sposób pomóc dziecku w zakresie percepcji słuchowej?
Na przykład poprzez:
- Liczenie wyrazów w zdaniu,
- Jakie to słowo? – podajemy wyrazy sylabami, dziecko mówi całe słowo, zaczynamy od krótkich wyrazów i przechodzimy do coraz dłuższych,
- Przeliczanie sylab w wyrazach,
- Odtwarzanie struktur dźwiękowych
– Wystukiwanie rytmu
– Różnicowanie dźwięków z otoczenia
– Wyodrębnianie pierwszej głoski
– Różnicowanie wyrazów podobnie brzmiących np. półka-bułka,
– Zabawa w dobieranie wyrazów.
Jednym z ważniejszych osiągnięć rozwojowych dziecka jest opanowanie mowy. Odgrywa ona niezmiernie ważną rolę w funkcjonowaniu społecznym. Jest też ściśle związana z rozwojem myślenia i jedną z podstawowych czynników harmonijnego rozwoju dziecka.
Rozwój mowy można wspierać
- Stosując ćwiczenia oddechowe utrwalające prawidłowy sposób oddychania,
- Wykorzystując obrazki i historyjki obrazkowe (mają ogromny wpływ na umiejętność logicznego myślenia, wyobraźnię, rozwijanie, wzbogacanie słownictwa) – patrzenie na obrazek ze zrozumieniem, dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych, analiza, synteza relacji, wiązanie przyczyny i skutku, tworzenie logicznej całości, chronologia zdarzeń, wyciąganie wniosków i próby budowania wielozdaniowej wypowiedzi na określony temat,
- Rozmawiając – na dowolny temat, umożliwienie dziecku wypowiedzi na wybrany temat ma ogromne znaczenie,
- Poprzez czytanie (wiersze, bajki, opowiadania) – literatura dziecięca jest źródłem przeżyć i wrażeń, sposobem wzbogacania wyobraźni oraz rozbudzania zainteresowania otaczającym światem.
Powyższe treści dotykają jedynie wybranych aspektów pracy z dzieckiem. Czy warto wspierać jego rozwój? Zawsze warto. Nieważne czy niwelowane są deficyty rozwojowe podczas zajęć rewalidacyjno-wyrównawczych przy wykorzystaniu pomocy dydaktycznych, czy wspierane dzieci zdolne. Każda forma wsparcia rozwoju dziecka, w przyszłości zaowocuje. Nabyte umiejętności i wiedza mają kluczowe znaczenie dla funkcjonowania dziecka w późniejszych okresach – na jego wyniki w nauce, relacje z otoczeniem, postrzeganie siebie oraz jakość życia.