Czym są kompetencje emocjonalno-społeczne?
Kompetencje emocjonalno-społeczne to umiejętności związane z rozpoznawaniem, rozumieniem i wyrażaniem emocji, budowaniem zdrowych relacji interpersonalnych oraz skutecznym funkcjonowaniem w społeczeństwie. Obejmują one szereg umiejętności, które są niezbędne do radzenia sobie z własnymi emocjami, rozumienia emocji innych osób, nawiązywania i utrzymywania pozytywnych relacji oraz skutecznego komunikowania się. Przykładem takich kompetencji mogą być:
- świadomość emocjonalna;
- samoregulacja emocjonalna;
- empatia;
- umiejętności interpersonalne;
- komunikacja werbalna i niewerbalna.
Uczniowie, którzy posiadają te umiejętności, mają większe szanse na osiągnięcie sukcesu w życiu osobistym, szkolnym i zawodowym. Co więcej, kompetencje emocjonalno-społeczne są odpowiedzialne za tworzenie bardziej empatycznych, zrównoważonych i harmonijnych społeczności, dlatego rozwój tych kompetencji jest tak bardzo istotny zarówno dla jednostki, jak i całego społeczeństwa.
Czym są zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne?
Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne mają za zadanie nauczyć dzieci rozpoznawania, panowania nad swoimi uczuciami oraz odczytywania emocji innych ludzi, aby mogły zachować się adekwatnie nawet w trudnych sytuacjach społecznych. Te umiejętności nie tylko ułatwią im naukę i zawieranie szkolnych znajomości, ale także będą miały ogromny wpływ na ich przyszłość. Warto zainwestować czas w rozwój kompetencji emocjonalno-społecznych najmłodszych, aby dać im szansę na łatwiejsze życie jako samodzielni i odpowiedzialni dorośli.
Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne w przedszkolu i w szkole
Zajęcia mogą być zarówno indywidualne, jak i grupowe (grupy maksymalnie do 10 uczestników dobranych pod względem opinii i orzeczeń). Zajęcia powinny trwać 45 minut, jednak istnieje możliwość ich skrócenia lub wydłużenia, dostosowując czas do możliwości oraz potrzeb dzieci i nauczyciela (np. trudności w koncentracji uwagi, nadmierne pobudzenie, czy potrzeba dłuższej rozmowy). Kompetencje społeczno-emocjonalne nabywa się przez obserwację i naśladownictwo, dlatego dla osiągnięcia widocznych efektów w rozwoju dziecka niezmiernie ważne są regularne spotkania i ćwiczenia.
Przykładami takich zajęć w szkole mogą być m.in.:
- zajęcia zespołowe wymagające współpracy i komunikacji z innymi osobami (gry zespołowe, projekty grupowe lub zabawy integracyjne);
- treningi umiejętności interpersonalnych, które skupiają się na rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych, empatii, rozwiązywania konfliktów i budowania zdrowych relacji;
- zajęcia, na których skupiamy się na rozwijaniu samokontroli, radzenia sobie ze stresem i budowaniu świadomości emocjonalnej;
- zajęcia teatralne, które poprzez grę ról, wyrażanie emocji i współpracę z innymi aktorami, pomagają dzieciom rozwijać empatię, asertywność i zdolności interpersonalne;
- praca wolontariacka, która może pomóc w rozwijaniu empatii, współczucia i umiejętności pracy z innymi ludźmi;
- zajęcia szkoleniowe dotyczące radzenia sobie ze stresem.
Kto może prowadzić takie zajęcia?
Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne to zajęcia specjalistyczne, z tego powodu prowadzić mogą je tylko specjaliści zatrudnieni w przedszkolu, w szkole i w innych dostępnych placówkach, tzn. psycholog, pedagog, pedagog specjalny lub nauczyciel posiadający kwalifikacje do prowadzenia tego typu zajęć.
Dla kogo są zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne?
Zajęcia rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne organizowane są dla uczniów z trudnościami w funkcjonowaniu społecznym. Na zajęcia uczęszczać mogą nie tylko dzieci posiadające w opinii zapis o konieczności objęcia ich dodatkową formą wsparcia w tym obszarze, ale także te z problemami adaptacyjnymi, nieśmiali, agresywni, z brakiem motywacji do nauki i obniżoną samooceną. Można znaleźć tam także uczniów mających problem z nawiązywaniem relacji z rówieśnikami, nieumiejętnością radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, depresją, po traumatycznych przejściach oraz przejawiający zachowania destrukcyjne.
Efekty zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne
Celem zajęć jest rozwinięcie umiejętności takich jak:
- rozpoznawanie, określanie i nazywanie emocji;
- wyrażanie własnych myśli i uczuć;
- podejmowanie decyzji;
- radzenie sobie ze stresem;
- asertywność i kulturalna odmowa;
- samodzielność;
- dokonanie właściwej samooceny;
- rozładowywanie emocji;
- empatia;
- przewidywanie zachowania innych osób;
- radzenie sobie w obliczu porażki;
- radzenie sobie ze złością;
- słuchanie innych;
- praca w zespole;
- radzenie sobie ze strachem.
Efektów podjętych zajęć może być znacznie więcej. Jeśli dziecko okazuje trudności z regulowaniem własnych emocji, warto zastanowić się nad podjęciem zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne. W efekcie może to pomóc nie tylko dziecku, które nauczy się rozumieć siebie i innych, ale także rodzicom, wychowawcom i osobom z jego bliskiego otoczenia.
